Wie de beelden van Gaza-stad van deze week naast satellietkaarten legt, ziet hoe hele woonblokken plaatsmaken voor stofwolken en tentenvelden, terwijl de discussie over proportionaliteit en doelkeuze met elke explosie harder klinkt. Een aanval op 5 September maakte de Mushtaha Tower met vijftien verdiepingen met de grond gelijk, waarna het tempo omhoog ging en Israëlische eenheden volgens eigen zeggen in twee weken tot twintig hoge gebouwen verwijderden, met een politieke claim dat vijftig zogeheten terroristische torens zijn uitgeschakeld. Het leger zegt observatieposten, boobytraps en ondergrondse infrastructuur van Hamas te raken, maar geeft tegelijk aan dat er geen strategie is om Gaza te plat te walsen.
Bewoners uit Zeitoun, Tuffah, Shejaia en Sheikh al-Radwan meldden systematische sloop van huizen voorafgaand aan grondoperaties, een patroon dat ook zichtbaar is in recente luchtfoto’s. De VN-mensenrechtenorganisatie waarschuwt dat gedwongen verplaatsing door gerichte vernietiging kan neerkomen op etnische zuivering, terwijl een VN-onderzoekscommissie vorige week concludeerde dat in Gaza sprake is van genocide, een oordeel dat Israël afwijst.
UNOSAT telde deze zomer al 70.436 volledig verwoeste structuren en meer dan 70.000 met zware of middelzware schade, naast honderden getroffen onderwijs- en zorglocaties. Nieuwe datasets bevestigen dat een groot deel van de stedelijke zones in de noordelijke wijken sindsdien verder is aangetast. Organisatie ACLED registreerde sinds begin augustus een sterke toename van gecontroleerde sloopacties in Gaza-stad vergeleken met de eerste vijftien maanden van de oorlog.
Op de grond vertaalt dat zich in mensen die met haastige evacuatiegesprekken hun huizen verlaten en later alleen nog een kale fundering terugvinden. Shady Salama Al-Rayyes betaalde jaren aan een hypotheek van 93.000 dollar tot de Mushtaha Tower instortte, waarna hij met zijn gezin naar Deir al-Balah uitweek. Het zijn verhalen die de statistiek inkleuren en laten zien hoe de druk richting het zuiden toeneemt, terwijl de bevoorrading van het noorden verder wordt beperkt door afsluitingen en routewijzigingen.
Tegelijk lopen militaire en politieke doelen niet altijd gelijk op. Israëlische woordvoerders benadrukken het vernietigen van Hamas-capaciteiten en het terughalen van gijzelaars, terwijl uit politiek Den Haag tot Washington kritische vragen blijven komen over doelkeuze, proportionaliteit en de haalbaarheid van massale terugkeer naar verwoeste wijken. De cijfers die het conflict omlijsten blijven onverbiddelijk, de aanval van 7 Oktober 2023 kostte in Israël ongeveer 1.200 levens en leidde tot 251 ontvoeringen, van wie er achtenveertig nog worden vastgehouden en naar schatting minder dan de helft nog in leven is.
De kern van het debat is hierdoor verschoven van het moment van de klap naar wat er na de rook moet gebeuren. Juridische toetsing vraagt om transparantie over militaire noodzaak en doelwitvalidatie per gebouw, humanitaire logica vraagt om veilige terugkeer en herstel van basisvoorzieningen en operationele effectiviteit vraagt om doelen die het vermogen van Hamas blijvend aantasten in plaats van slechts het decor. Waar bewijsvoering uitblijft, groeit de twijfel of sloop meer doet dan menselijk kapitaal verdrijven en toekomstige stabilisatie zwaarder maken.
