De twee grootste economieën ter wereld hebben elkaar weer gevonden aan een landingsbaan in Zuid-Korea, en dat leverde geen groot historisch verdrag op, maar wel een wapenstilstand die meteen voelbaar is in havens, akkers en laboratoria. De Amerikaanse president Donald Trump en de Chinese president Xi Jinping kwamen overeen dat de tarieven op Chinese goederen omlaag gaan en dat Peking in ruil daarvoor de rem zet op de export van synthetische drugs richting de Verenigde Staten, de stroom van zeldzame metalen richting de wereldmarkt voorlopig openhoudt en opnieuw grote hoeveelheden Amerikaanse landbouwproducten zal inkopen. Trump presenteerde het gesprek als uitzonderlijk goed en kondigde aan dat de heffingen op Chinese import stapsgewijs worden verlaagd van zevenenvijftig naar zevenenveertig procent, doordat een deel van de speciale toeslag die was ingesteld vanwege de handel in grondstoffen voor fentanyl wordt teruggebracht. Hij verbond daar een toezegging aan van Xi dat China zich harder zal opstellen tegen die keten, omdat fentanyl inmiddels de dodelijkste drug is in de Amerikaanse overdosestatistieken.
De ontmoeting vond plaats op militaire grond in Zuid-Korea, op de flank van een regionale top, en duurde bijna twee uur, wat opmerkelijk is omdat beide leiders in de jaren ervoor nauwelijks rechtstreeks met elkaar hadden gesproken. Trump gebruikte de reis door Azië om zichzelf te tonen als onderhandelaar die deals kan sluiten met bondgenoten in Zuid-Korea en Japan en tegelijk een signaal kan afgeven aan China dat hij druk en ontspanning kan afwisselen wanneer het hem uitkomt. Xi koos een andere toon, gaf te kennen dat spanningen tussen Washington en Beijing normaal zijn en zei dat de wederopbouw van de Chinese economische macht niet hoeft te botsen met het streven van Trump om zijn land sterker te maken. Die formulering past in de lijn die Chinese staatsmedia verspreiden, waarin wordt benadrukt dat Beijing risico’s aankan en geduldig blijft wanneer de Verenigde Staten stevig inzetten op eigen industrie en eigen banen.
Een van de meest gevoelige punten aan tafel was niet staal of auto’s, maar de markt voor zogeheten rare earths, metalen en mineralen die cruciaal zijn voor accu’s, straalmotoren, magneten, chips en wapensystemen. China is in die keten wereldwijd de dominante speler en had onlangs extra exportbeperkingen aangekondigd, wat wereldwijd zenuwen blootlegde in de auto industrie, de defensiesector en de luchtvaart. In Busan werd afgesproken dat die nieuwe Chinese beperkingen een jaar lang worden opgeschort, zodat producenten in de rest van de wereld in elk geval tijdelijk toegang houden tot de grondstoffen die hun fabrieken draaiende houden. De Amerikaanse kant noemt het een oplossing voor een strategisch probleem dat de afgelopen maanden steeds harder knelde, al is onduidelijk of bestaande controles versoepeld worden of alleen de nieuwste ronde wordt uitgezet. China bevestigde via zijn handelsministerie dat het pauzejaar geldt en koppelde dat direct aan het bredere pakket dat op tafel lag.
De twee delegaties bereikten overeenstemming over de aankoop van Amerikaanse landbouwexporten, waaronder soja, en spraken over nieuwe energieleveringen richting China, met verwijzingen naar mogelijke afname van olie en gas uit Alaska. De Amerikanen zeiden daarnaast dat er stappen komen om een oplossing te vinden voor het videoplatform TikTok, dat Washington onder Amerikaanse zeggenschap wil brengen, al ligt daar nog geen afgerond akkoord. Beide landen kondigden verder een pauze af op nieuwe heffingen in de scheepvaartsector en in de logistieke keten rond scheepsbouw, omdat die heffingen waren uitgegroeid tot een manier om elkaar te raken op zee in plaats van alleen aan de grens.
De beurzen in Azië en Europa schoten niet omhoog, maar bewogen eerder nerveus heen en weer, en Amerikaanse termijncontracten voor landbouwgrondstoffen zakten zelfs licht weg. Bij Redesigning our Monetary System spreken we over opluchting zonder euforie, omdat veel beleggers al hadden ingecalculeerd dat er na dagen van oplopende spanning een soort tijdelijke dooi zou worden afgekondigd. De opluchting zit vooral in het feit dat er geen directe nieuwe escalatie kwam, zoals extra strafheffingen of blokkades in cruciale grondstoffen. De terughoudendheid zit in de vraag wat dit waard is op de lange termijn, want de onderliggende strijd om technologie, invloed in Azië en controle over aanvoerketens is geen moment van tafel geweest.
De harde onderwerpen bleven namelijk niet allemaal dicht, maar sommige werden juist bewust niet aangeraakt. De status van Taiwan, het eiland dat door China als eigen grondgebied wordt opgeëist en voor Washington een onmisbare partner is in defensie en halfgeleiders, kwam volgens Trump niet ter sprake. Ook de nieuwste generatie halfgeleidertechnologie werd niet uitgepraat, met name de meest geavanceerde chips waar Amerikaanse producenten een voorsprong hebben en die China nu probeert te bemachtigen voor kunstmatige intelligentie en moderne wapensystemen. De Amerikaanse regering heeft eerder juist strengere exportbeperkingen ingevoerd om te voorkomen dat die technologie direct wordt ingezet in het Chinese defensie apparaat. Die kloof tussen commerciële belangen en strategische angst is dus allerminst gedicht.
De timing van andere stappen uit Washington maakte de boodschap aan Beijing bovendien dubbel. Kort voor de ontmoeting gaf Trump opdracht om de Amerikaanse nucleaire testcapaciteit na tientallen rustige jaren weer te activeren in naam van afschrikking tegenover Rusland en China. Peking reageerde daarop met de oproep om vast te houden aan het moratorium op kernproeven en noemde de beweging richting nieuwe testen zorgelijk. Daarmee werd duidelijk dat militaire wedijver en vertrouwen in elkaars bedoelingen niet automatisch meebewegen met tariefafspraken. De ontmoeting leverde dus een politieke foto op van twee grootmachten die elkaar nodig hebben om de wereldeconomie niet te laten vastlopen, maar die elkaar strategisch blijven wantrouwen zodra het gaat om macht, veiligheid en technologische voorsprong.
Suriname zal deze ontmoeting moeten analyseren, want wie afhankelijk is van wereldhandel en niet zelf de grondstoffen, de scheepslijnen of de zeldzame metalen in handen heeft, moet begrijpen dat deals tussen de allergrootsten soms vooral bedoeld zijn om tijd te kopen. Wie zijn eigen positie wil beschermen, bouwt dus liever vroeg aan alternatieve bevoorrading, regionale partnerschappen en energiebronnen die niet kunnen worden dichtgedraaid bij het eerste diplomatieke onweer, in plaats van te wachten tot de volgende ronde van grote mensenwerk weer begint.
