In de afgelopen decennia is het mondiale geldsysteem steeds verder losgeraakt van de gouden standaard, waarbij goud plaatsmaakte voor schuldcreatie door commerciële banken en overheden. Een cruciaal keerpunt was de opkomst van het eurodollarsysteem in Londen, waarin privédollarleningen ontstonden zonder inmenging van de Amerikaanse centrale bank. Toen deze markt in 2008 bijna instortte, grepen centrale banken en ministeries in met omvangrijke opkoopprogramma’s voor staats en hypotheekobligaties. De daardoor kunstmatig lage rentevoeten hebben zowel uitgebreide verzorgingsstaten als speculatieve kapitaalmarkten gefinancierd, met als gevolg een omvangrijke bureaucratie en recordhoge vermogensongelijkheid.
Tegelijkertijd winnen technologische tegenbewegingen terrein. Digitale stablecoins en crypto valuta bieden particulieren en bedrijven sinds kort de mogelijkheid om betalingen te verrichten en vermogen aan te houden buiten traditionele bankkanalen. In de Verenigde Staten biedt wetgeving rond deze munteenheden duidelijkere kaders, waarmee een parallel monetair netwerk ontstaat dat betalingen 24/7 mogelijk maakt zonder tussenkomst van grote banken of overheden.
In Europa heerst terughoudendheid, want centrale bankiers vrezen kapitaalvlucht uit de eurozone en een verplaatsing van spaargelden naar dollargebaseerde stablecoins. Hoge energieprijzen, strenge regelgeving en stagnerende groei ondermijnen de concurrentiekracht van de industrieën en drukken het vertrouwen van burgers. Dit leidt tot toenemende onvrede en polarisatie, waarbij populistische partijen vaak symptoombestrijding bieden zonder de onderliggende financiële dynamiek aan te pakken.
In landen waar de wisselkoers fragiel is en de vraag naar harde valuta groot, zoals in veel Caribische en Latijns-Amerikaanse economieën in het bijzonder Suriname, die een complexe economie heeft kan de migratie naar digitale dollaropties de druk op de nationale munt verder opvoeren. Tegelijk opent de juridische erkenning van deze instrumenten de deur naar efficiëntere betalingsroutes want je hebt dan lagere transactiekosten, betere financiële inclusie via mobiele portemonnees en eenvoudiger grensoverschrijdende overschrijvingen zonder traditionele bankinfrastructuur.
Als reactie op deze spanningen tekenen zich in zowel de VS als Europa nieuwe klassiek-liberale stromingen af die pleiten voor monetaire ontkoppeling en individuele vrijheid. Digitale valuta’s zoals Bitcoin, stablecoins en edelmetaal krijgen hierin een prominente rol als hedge tegen inflatie en als alternatief voor verouderde monetaire instituties. De komende jaren zullen bepalen of het oude systeem zich kan aanpassen door proactief vertrouwen in nationale munten te behouden en innovatieve digitale alternatieven verstandig te reguleren of dat gedecentraliseerde oplossingen definitief terrein winnen.
