Er is een spanning die veel organisaties voelen wanneer doelstellingen louter in winst worden uitgedrukt en de blik zich vernauwt tot cijfers. Jongeren hunkeren intussen naar erkenning en zichtbaarheid op sociale media, de balans schuift dan ongemerkt van waarde naar waardering en van vrucht naar verkeer. Daar begint de verwarring die motivatie uitholt en gemeenschap versplintert. In de psychologie is vaak beschreven hoe externe impulsen het kompas kunnen overnemen, variabele beloningen geven een korte dopaminespiegel die hunkering voedt in plaats van karakter. Sociale vergelijking vergroot prestatiedruk omdat we ons spiegelen aan de bovenste laag van de tijdlijn en niet aan de werkelijkheid op de werkvloer. Zodra een metriek een heilig huisje wordt, treedt het mechanisme in dat bekendstaat als het doel wordt het cijfer en het cijfer verdringt het doel. Waardigheid wordt dan ingeruild voor zichtbaarheid en ontwikkeling voor applaus.
Neem de jonge medewerker die na een degelijke presentatie minder aandacht kreeg dan een collega met een mooie video. Zijn brein koppelt waardering aan vorm in plaats van inhoud en bouwt daar ongemerkt zijn strategie op. Denk ook aan de startende ondernemer die meer tijd besteedt aan likes dan aan klanten en product. Externe bevestiging lijkt op schijnbare winst, zichtbaar effect zonder duurzame groei. In de techindustrie zie je hetzelfde patroon, programmeurs die achter de schermen een product bouwen verdienen minder dan de YouTuber die het product op zijn kanaal bespreekt. De vraag rijst of het nog motiveert om een skill te leren wanneer iemand op YouTube de waardering vooral in geld ontvangt. Scholen merken dat studieritme verdampt zodra zichtbaarheid belangrijker lijkt dan groei, cijfers gaan dan boven inzicht en oefenen boven begrijpen. Je hoort ook steeds vaker kinderen zeggen dat ze influencer willen worden. Psychologisch helpt het te beseffen dat duurzame motivatie juist groeit waar autonomie, bekwaamheid en verbondenheid worden gevoed. Het leerproces telt dan en niet alleen de score, en de feedback die is dan gericht op progressie en werkt beter dan prestige. In zo’n omgeving blijven doelen hulpmiddelen en geen afgoden.
De Schrift is verrassend concreet over deze dynamiek, want Jezus waarschuwt voor religieuze prestaties die bedoeld zijn om gezien te worden en zegt dat wie geeft, bidt of vast om opgemerkt te worden zijn loon al ontvangen heeft (Matteüs 6:1–18). Johannes tekent scherp hoe leiders de eer van mensen liefhadden meer dan de eer van God (Johannes 12:43). Paulus voegt toe dat hij God wil behagen en niet mensen (Galaten 1:10). Spreuken leert dat het smeltkroesmetaal de ware kwaliteit blootlegt en dat lof een proef is die karakter onthult (Spreuken 27:21). De Bijbel ontmaskert dus hetzelfde mechanisme, en zichtbaarheid is een test, geen fundament, en identiteit rust niet op applaus maar op roeping.
Koning Christus laat zien hoe je deze spanning draagt zonder te breken, Hij weigert spektakel wanneer Satan Hem uitdaagt tot een sprong voor de massa en kiest gehoorzaamheid boven show (Matteüs 4:5–7). Wanneer men Hem wil kronen zonder kruis, trekt Hij zich terug in stilte (Johannes 6:15). Voortdurend zoekt Hij de eenzaamheid om te bidden en zijn kompas te herijken (Marcus 1:35; Lukas 5:16). In Jeruzalem zoekt Hij niet zijn eigen eer maar de eer van de Vader en daarom blijft zijn spreken waarachtig (Johannes 7:18). In de bovenzaal wast Hij de voeten van zijn leerlingen en legt zichtbare rang af om onzichtbare grootheid te tonen (Johannes 13:4–15). De Zoon ontvangt bevestiging uit de stem van de Vader bij de Jordaan en op de berg, “Dit is mijn geliefde Zoon,” en daarop bouwt Hij zijn identiteit (Matteüs 3:17; Matteüs 17:5). Daarom kan Hij dienen zonder te etaleren en leiden zonder te leunen op het applaus.
Wie met targets werkt en jongeren online begeleidt, houdt de doelen als middel en richt ze op gedrag dat je kunt sturen, niet op het algoritme. Laat de kwaliteit van onderzoek, klantgesprekken en vakmanschap de primaire doelen zijn. Behandel bereik als bijvangst en bouw rituelen die het hart trainen. Geef in het verborgene, bid in de binnenkamer, vast zonder aankondiging (Matteüs 6:1–18). Plan bewust momenten van digitale stilte zodat de ziel leert luisteren en niet alleen zenden. Organisaties doen er goed aan erkenning te koppelen aan deugd en progressie. Beloon eerlijk werk dat niemand ziet en laat waardering op de vloer belangrijker zijn dan applaus op het scherm, en maak bestuurders aanspreekbaar op de vraag of eer naar boven gaat en zorg naar beneden stroomt. Gezag groeit waar dienen zichtbaar wordt zonder zelfverheerlijking (Johannes 13:4–15).
Voor leiders die louter naar rapportages kijken is er een simpel toetsingskader dat houvast geeft, kijk of het doel mensen laat groeien of alleen de cijfers opdrijft, en houdt dit succes stand als niemand het post. Zorg dat de eer naar de juiste plek gaat en toets of de meest kwetsbaren er beter van worden. Wie daar voluit ja op kan zeggen, bewaart de balans. Voor jongeren die zoeken naar erkenning is er een weg die rust geeft. Kies het pad van verborgen trouw, bouw dagelijks aan je vaardigheden, skills en bekwaamheid. En zoek verbondenheid in echte gemeenschappen, werk daarom met je hart voor de Heer en niet voor mensen (Kolossenzen 3:23). Wie dat oefent, merkt dat waardigheid steviger staat dan waardering en dat roeping dieper draagt dan bereik. Balans is een getrainde gewoonte en Koning Christus gaat daarin voor. Hij kiest de eer van de Vader boven de goedkeuring van de menigte, Hij dient in stilte en spreekt met gezag. Waardeer in je team een stille daad die niemand zag. Eindig je dag met de vraag of je vandaag dichter bij gehoorzaamheid kwam dan bij applaus. Wie zo bouwt, houdt de balans en draagt bij aan Suriname.
