Met het opnieuw indienen van de Wet Openbaarheid van Bestuursinformatie als initiatiefvoorstel laat Asis Gajadien zien dat vasthoudend werk loont, want wie jarenlang blijft duwen op transparantie zorgt er uiteindelijk voor dat informatie niet langer in lade en archief verstopt blijft maar de weg vindt naar burger, ondernemer en journalist, en juist die beweging maakt bestuur voorspelbaar en controleerbaar en geeft de samenleving het gevoel dat er eerlijk wordt gespeeld.
Het voorstel dat in een vorige periode bleef steken wordt nu voorzien van een heldere toelichting en de boodschap is eenvoudig en tegelijk bepalend voor de kwaliteit van ons bestuur, namelijk dat iedere persoon toegang krijgt tot publieke informatie via een begrijpelijk verzoekproces, waarbij overheid en semipublieke instellingen niet wachten tot iemand aanklopt maar actief publiceren wat voor iedereen van belang is, zodat beleid en uitvoering elkaar niet tegenspreken en de feiten altijd op tafel liggen.
De weg vooruit ligt daarbij in een moderne invulling die aansluit bij internationale standaarden en bij de realiteit van ons land, wat betekent dat de overheid naast het recht op inzage een cultuur van actieve openbaarmaking bouwt, met een digitaal loket waar begrotingen, bestedingen, aanbestedingen, concessies, milieu en ruimtelijke besluiten, statistieken en evaluaties automatisch verschijnen in doorzoekbare en herbruikbare vorm, zodat besluitvorming sneller wordt, fouten eerder worden ontdekt en de kosten van losse informatieverzoeken dalen.
De grootste winst voor Suriname zit in de manier waarop transparantie het investeringsklimaat versterkt, omdat ondernemers vooraf kunnen zien welke regels en termijnen gelden en welke vergunningen waar zijn verleend, terwijl banken en investeerders hun risicomodellen scherper kunnen maken op basis van officiële datasets, en voor de overheid zelf levert dit minder discussies en minder administratieve last op omdat dezelfde documenten niet telkens opnieuw hoeven te worden samengesteld of geprint maar één keer goed worden ontsloten.
Om van papier naar praktijk te komen is het verstandig om een onafhankelijke informatieautoriteit te voorzien die toezicht houdt op termijnen en uitzonderingen en die bezwaren snel en laagdrempelig behandelt, terwijl binnen de ministeries vaste informatiecoördinatoren worden aangewezen die formats bewaken, publicatiekalenders beheren en training geven aan medewerkers over documentbeheer, privacy, staatsveiligheid en het toepassen van een publieke belangenafweging wanneer een uitzondering wordt gevraagd, zodat terughoudendheid niet automatisch wint van openheid maar elke keer zorgvuldig wordt gewogen.
Een moderne wet werkt pas echt wanneer uitzonderingen scherp zijn afgebakend en wanneer bij twijfel de vraag wordt gesteld of openbaarmaking meer publiek nut oplevert dan schade kan berokkenen, want zo voorkom je dat een brede veiligheidsparaplu of bedrijfsgeheim een praktische deken wordt waaronder ongemak verdwijnt, en tegelijk blijven persoonlijke gegevens beschermd en worden operationele details die evidente risico’s vergroten professioneel afgeschermd.
De samenleving merkt de waarde van openbaarheid ook op andere manieren, omdat een transparant subsidie en uitkeringsregister misbruik ontmoedigt en vertrouwen vergroot, een openbaar logboek van informatieverzoeken laat zien waar de meeste vragen ontstaan en dus waar beleid of communicatie moet worden verbeterd, en een structureel geüpdatete databank van besluiten en evaluaties de basis vormt voor betere journalistiek, gerichter parlementair toezicht en stevigere maatschappelijke dialoog.
Wie het geheel in samenhang bekijkt ziet hoe deze wet een brug kan slaan tussen grondwettelijke vrijheden en dagelijkse uitvoering, want zij vertaalt abstracte rechten naar een concreet loket met redelijke termijnen, duidelijke formats en voorspelbare procedures, en precies die voorspelbaarheid helpt bij de hervorming van onze instituties en bij het herstel van vertrouwen in de rechtsstaat.
De samenleving ziet hoe Asis Gajadien volhoudt en ervaart dat zijn consequente inzet voor openheid tastbare winst oplevert voor bestuur en gemeenschap in Suriname. En als deze lijn nu wordt doorgetrokken met een goed bemand informatieportaal, strakke termijnen, een onafhankelijke scheidsrechter en een vaste gewoonte om belangrijke documenten uit eigen beweging te publiceren, dan groeit transparantie uit tot een dagelijks gebruiksgoed en wordt Suriname stap voor stap een land waar de waarheid niet moet worden gezocht maar eenvoudig kan worden gevonden.
