Nederland zet eind dit jaar driehonderd militairen en twee Patriot systemen in Polen in. De missie beveiligt een cruciaal logistiek knooppunt waar militaire steun voor Oekraïne samenkomt voordat die de grens over gaat. Met de inzet wil Den Haag het NAVO grondgebied beter beschermen en mogelijke Russische agressie ontmoedigen.
De Patriot is het zwaarste luchtverdedigingssysteem van de krijgsmacht. Het werkt met een radarsensor die doelen vroegtijdig volgt, een commandopost die de gegevens verwerkt en een lanceerinstallatie met meerdere interceptor raketten. Het pakket kan snel verplaatsen op truckplatforms en doelen bestrijden die variëren van gevechtsvliegtuigen tot ballistische raketten.
De inzet in Polen staat niet op zichzelf. Nederland neemt gelijktijdig kortereafstandssystemen zoals NASAMS mee en beschikt over middelen tegen drones. Zo ontstaat gelaagde luchtverdediging. Kleine en langzame doelen kunnen worden gejamd of met lichter materieel worden uitgeschakeld, terwijl de Patriot is bedoeld voor snelle en zwaardere dreigingen. Het voorkomt dat kostbare interceptors worden verspild aan goedkope drones.
De keuze om twee van de vier Patriot systemen naar Polen te sturen is gemaakt in NAVO verband. Een Nederlandse batterij staat in onderhoud, een blijft beschikbaar voor nationale taken. De alliantie verdeelt schaarse middelen over de meest strategische locaties, zodat niet ieder land permanent meerdere batterijen paraat hoeft te houden op eigen bodem.
De vraag naar munitie is de grootste bottleneck. Nederland bestelt extra raketten in de Verenigde Staten, maar de levertijden lopen op doordat veel landen tegelijk inkopen. Den Haag probeert met Washington afspraken te maken om prioriteit te krijgen en dringt aan op opschaling van productie, ook in Europa.
Over een eventuele toekomstige missie in het kader van veiligheidsgaranties voor Oekraïne is nog geen besluit genomen. Europese partners en de VS werken aan een militair plan en aan de afbakening van doel, taken en rules of engagement. Zonder die duidelijkheid is deelname niet aan de orde. Defensie zegt wel dat eenheden gereed zijn wanneer dat nodig is.
De inzet in Polen geldt binnen de krijgsmacht als leeroperatie. Voor het eerst worden Patriot, NASAMS en antidronecapaciteit in één samenhangend schild door Nederland aangestuurd. De commandostructuur en de logistiek worden hiermee in de praktijk getest en op een hoger niveau gebracht.
Het strategische effect reikt verder dan het Poolse inzetgebied. Het Nederlandse besluit laat bondgenoten en tegenstanders zien dat de NAVO hiaten in de luchtverdediging actief dicht en dat logistieke knooppunten niet onbeschermd blijven. Dat vergroot de afschrikking en verkleint de kans op escalatie.
