De wind die Jamaica heeft platgeslagen, waait nu door de voedselketen van het hele eiland, want boeren in de zuidwestelijke parochies waarschuwen dat er niet alleen daken zijn weggeblazen en kippenhokken ingestort zijn, maar dat straks ook de eieren, groenten en basisvoedsel in de schappen gaan ontbreken, en dat die schaarste tot diep in het nieuwe jaar kan doorwerken. De zwaarste storm die Jamaica ooit frontaal heeft geraakt kwam met orkaankracht aan land, zwaar genoeg om staalconstructies dubbel te vouwen en volledige kippenschuren open te scheuren, en liet daarna niets te raden over in St. Elizabeth, het landbouwhart van het eiland dat normaal cassave, aardappel, pompoen en mais levert voor supermarkten, hotels en straathandel.
Boeren die dachten dat ze klaar waren voor orkaanseizoen met windbestendige installaties zagen binnen enkele uren duizenden dieren sterven, silo’s knakken, stroom uitvallen en voedersystemen stilvallen, waardoor zelfs het deel van de veestapel dat de eerste klap heeft overleefd zonder directe hulp alsnog dreigt weg te vallen. De grootste eierproducent in het getroffen gebied sprak openlijk de vrees uit dat Jamaica een tekort aan eieren krijgt van een omvang die het land in jaren niet heeft gezien en wees erop dat zijn bedrijf normaal tienduizenden eieren per dag levert aan supermarkten, hotels en winkels over meerdere parochies, een capaciteit die nu in een week tijd vrijwel volledig is verdwenen. Boeren in omliggende dorpen zeggen hetzelfde over wortel- en knolgewassen die plat zijn geslagen of weggespoeld, over weilanden die vol liggen met puin en kadavers, en over irrigatiekanalen die niet meer functioneren, en zij rekenen erop dat sommige velden pas weer echt leveren in februari, als herplanten lukt en het weer meezit.
Lokale landbouwers waarschuwen dat er dus niet alleen minder aanbod komt, maar dat het aanbod dat er nog ís, duurder wordt, en dat consumenten dat snel gaan voelen, want volgens hen kunnen prijzen van bepaalde lokale producten gemakkelijk verdubbelen nu er minder te verdelen valt. Dat vooruitzicht wordt zwaarder door het feit dat Jamaica al eerder schade had opgelopen uit eerdere orkanen die over zuidkust en binnenland raasden en toen al leidde tot tijdelijke tekorten aan groente, vlees en eieren, vooral in landelijke parochies waar men normaal voor heel het eiland meedraait in de voedselvoorziening. De minister van Landbouw spreekt van een verlammende klap voor de sector omdat precies de parochies die het land voeden nu het hardst zijn geraakt en hij zegt dat pas duidelijk wordt hoe diep de schade is zodra teams alle bedrijven hebben kunnen bereiken en tellen hoeveel gewassen verloren zijn, hoeveel dieren dood zijn en hoeveel infrastructuur is ingestort.
Het plan dat daarna op tafel komt, zegt hij, draait om noodherstel met hulp van internationale partners, verzekerings- en rampfondsen en gerichte inzet van productie in minder beschadigde gebieden, aangevuld met noodimport van onder meer vloeibare eiproducten om supermarkten en horeca in de tussentijd te bevoorraden. De minister geeft toe dat dit geen snel herstel wordt, maar houdt vol dat boeren kunnen hervatten als zij snel toegang krijgen tot voer, poot- en plantmateriaal, krediet, en vooral stroom en logistiek om opnieuw te draaien. De waarschuwing die onder dit alles ligt is groter dan één eiland, want een storm die in een paar uur tijd een landbouwparochie op de knieën krijgt en tegelijk de eiervoorraad van een heel land onder druk zet, laat zien hoe kwetsbaar voedselzekerheid in het Caribisch gebied blijft wanneer landbouwregio’s zo geconcentreerd zijn en orkanen krachtiger en minder voorspelbaar worden in een warmere zee.
Voor kleine economieën in de regio, Suriname meegerekend, die steeds vaker tegelijk praten over voedselzekerheid, klimaatschade en prijsdruk in de winkel, zit daar een stille opdracht in, namelijk dat basisproductie van voedsel en vee niet alleen een economische sector is, maar een buffer tegen schokgolven die steeds vaker terugkomen. Dat vraagt niet alleen om herstel na de ramp, maar ook om vroeg investeren in bescherming, back-upcapaciteit in andere regio’s en eerlijke toegang tot verzekerbaar risico, zodat één storm niet meteen de eettafel van een heel land in gevaar brengt.
