De Amerikaanse president Donald Trump heeft aangekondigd dat Israël en Iran een “volledige en totale” wapenstilstand zijn overeengekomen, met het doel een einde te maken aan twaalf dagen van militaire escalatie. De aankondiging volgde op een intens diplomatiek traject dat mede geleid werd door Qatar, en werd gedaan via Trumps eigen platform Truth Social. Op de veronderstelling dat alles werkt zoals het hoort, en dat zal zo zijn, wil ik beide landen, Israël en Iran, feliciteren met het uithoudingsvermogen, de moed en het verstand om een einde te maken aan wat ‘DE TWAALFDAAGSE OORLOG’ genoemd zou moeten worden.” aldus Trump.
Diplomatie via Doha
Volgens bronnen betrokken bij de onderhandelingen wist de Qatarese premier Sheikh Mohammed bin Abdulrahman Al Thani Iran te overtuigen om akkoord te gaan met een wapenstilstand. Trump bracht vervolgens de Israëlische premier Benjamin Netanyahu op de hoogte van de voorwaarden, waarna ook Israël instemde, mits Iran geen verdere aanvallen pleegt. Officiële reacties uit Teheran en Jeruzalem blijven vooralsnog uit.
Beurzen en olie reageren heftig
De financiële markten reageerden onmiddellijk op het nieuws. Terwijl de olieprijzen kelderden, veerden de S&P 500 e-mini futures op bij de heropening van de handel. Ook de dollar verzwakte, met name ten opzichte van de Japanse yen.
Hirofumi Suzuki, hoofd FX-strateeg bij SMBC in Tokio: “De spanningsgedreven dollarkoopdruk is weggevallen. Als het staakt-het-vuren standhoudt, zal de USD/JPY verder richting yen-appreciatie bewegen.”
Tony Sycamore, marktanalist bij IG in Sydney, toonde zich voorzichtig optimistisch: “De-escalatie is aanzienlijk, maar vragen over verdwenen nucleair materiaal – 400 kilogram uranium – blijven bestaan. We zijn er dus nog niet helemaal uit.”
De 12-daagse oorlog: een kort maar gevaarlijk conflict
De confrontatie begon na een reeks Israëlische luchtaanvallen op Iraanse installaties in Syrië, gevolgd door vergeldingsaanvallen van Iran op Israëlisch grondgebied. De vrees voor een bredere oorlog in het Midden-Oosten groeide snel, waarbij ook olie-infrastructuur in de Golfregio onder druk kwam te staan. Israëlische regeringsfunctionarissen gaven eerder op de dag al aan de operatie te willen beëindigen. Premier Netanyahu gaf zijn ministers opdracht tot stilte over de voortgang, zo meldde de Israëlische zender Channel 12.
Strategische betekenis: Trump als dealmaker?
Trumps rol in deze wapenstilstand is opmerkelijk: het is zijn eerste grootschalige diplomatieke ingreep sinds zijn herverkiezing in november 2024. Door samen te werken met Qatar, dat goede relaties onderhoudt met zowel Iran als het Westen, wist Trump zich opnieuw te profileren als directe onderhandelaar. De vraag is echter hoe duurzaam dit staakt-het-vuren zal blijken. Regionale milities, nucleaire zorgen en interne druk in beide landen kunnen het bestand ondermijnen.
Analyse: Hoop of uitstel van escalatie?
Hoewel de geopolitieke druk lijkt te zijn verminderd, blijven veel onopgeloste kwesties hangen. Voor nu biedt de wapenstilstand ademruimte aan burgers, markten en diplomaten. Of deze tijdelijke rust zal leiden tot duurzame vrede, blijft onzeker.
