Een chip in elk apparaat
Elke smartphone, laptop, smartwatch of elektrische auto draait op chips. Maar wist je dat meer dan 90% van de meest geavanceerde chips ter wereld uit één fabriek in Taiwan komt? Die fabriek behoort toe aan Taiwan Semiconductor Manufacturing Company, beter bekend als TSMC. Zonder TSMC zou Apple geen iPhones maken, NVIDIA geen AI-chips bouwen en Elon Musk zijn robotwagens niet kunnen laten rijden. Terwijl de wereld kijkt naar de techgiganten uit Silicon Valley, bouwt TSMC in stilte aan de fundering van onze digitale toekomst.
De geboorte van een reus
TSMC werd in 1987 opgericht door Morris Chang, een briljante ingenieur met een droom: een fabriek die chips maakt voor anderen. Destijds revolutionair – tot dan toe bouwden grote bedrijven hun eigen chips. Chang’s idee was om een fabriek op te zetten die alleen produceert, niet ontwerpt. Zo konden kleinere ontwerpbedrijven hun chips laten bouwen zonder miljarden in machines te investeren. Het werkte. Vandaag is TSMC met ruim 70.000 werknemers en een omzet van meer dan $100 miljard (2024) dé fabriek waar de digitale wereld op draait.
Waarom TSMC zo belangrijk is
Het geheim van TSMC’s dominantie zit in precisie en schaal. De nieuwste chips worden gemaakt op een schaal van 2 nanometer – dat is 30.000 keer dunner dan een mensenhaar. Alleen TSMC (en deels Samsung) beheerst deze technologie op massale schaal. Apple vertrouwt TSMC volledig voor zijn A- en M-serie chips. AMD, NVIDIA en zelfs Intel besteden productie uit aan TSMC. Zonder hun fabrieken in Taiwan en Arizona AI stilvallen, zouden datacenters haperen, en zou de wereldwijde economie vertragen.
Tussen innovatie en geopolitiek
Maar er is ook spanning. Taiwan ligt slechts 160 kilometer van het vasteland van China en dat land wil TSMC graag in eigen handen hebben. Dat maakt TSMC niet alleen een bedrijf, maar een geopolitieke hefboom. De Verenigde Staten beschouwen TSMC als “kritieke infrastructuur”. Daarom investeert TSMC $40 miljard in nieuwe fabrieken in Arizona, onder druk van Washington. In Europa komt een vestiging in Duitsland. Maar de geavanceerdste chips? Die blijven voorlopig alleen in Taiwan gemaakt worden.
Klimaat, chips en duurzaamheid
Chipproductie is energie-intensief en waterafhankelijk. Eén TSMC-megafabriek verbruikt dagelijks meer water als alle verbruikers in Paramaribo samen. Voor Taiwan, dat regelmatig kampt met droogte, leidt dat tot zorgen. Klanten als Apple en NVIDIA eisen dat TSMC stappen zet om de druk op het milieu te verkleinen. De planning is dan ook om over te stappen op groene stroom en waterrecycling. Tegen 2050 moet het bedrijf klimaatneutraal te zijn.
Wat TSMC ons leert
TSMC bewijst dat macht niet altijd luid is. Terwijl anderen pronken met apps en AI, bouwt TSMC onzichtbaar de ruggengraat van alles wat digitaal is. Morris Chang zei ooit: “Without TSMC, the modern world would stall.” En hij had gelijk.
