Suriname bereidt zich voor op een ongekende stroom aan “petrodollars” nu later dit decennium de eerste olie uit Blok 58 wordt opgepompt. Het GranMorgu-project, een consortium van TotalEnergies (40 %), APA Corporation (40 %) en Staatsolie (20 %), beschikt over bewezen reserves van circa 760 miljoen barrels. Met de drijvende productie-eenheid (FPSO) die tot 220.000 barrels per dag kan verwerken, breekt straks een nieuw tijdperk aan.
Uitgaande van een gemiddelde productieduur van twintig jaar en een conservatieve schatting van $20 miljard aan netto-inkomsten voor de staat, betekent dit dat elke gewonnen barrel netto zo’n $26 oplevert. In de beginjaren wanneer nog veel investeringskosten worden terugverdiend komt Suriname per jaar ongeveer $860 miljoen binnen, oplopend tot ruim USD 1,5 miljard rond 2033 en daarna geleidelijk afnemend naar zo’n $940 miljoen in 2036.
Zonder een zorgvuldig beheer van deze inkomsten dreigt Suriname in dezelfde val te trappen als andere grondstoffenlanden, tijdens prijsstijgingen groeit de begroting explosief, waarna een terugval in opbrengsten leidt tot openstaande rekeningen. Het Spaar- en Stabilisatie Fonds Suriname (SSFS) moet dit patroon doorbreken. Een deel van de inkomsten in goede jaren wordt apart gezet, zodat in jaren met lagere olieprijzen de staatskas niet leegloopt. Tegelijkertijd dient het SSFS als investeringsvehikel: petrodollars worden via strikte begrotingsregels kanaliseren naar onderwijs, gezondheidszorg, landbouw, toerisme en infrastructuur.
Het juridische en institutionele raamwerk rondom het fonds is helder vastgelegd in wetgeving en de Staatsbegroting. De minister van Financiën ziet toe op elke storting en opname, in samenwerking met een gespecialiseerd Olie & Gas Team Suriname binnen de Belastingdienst. Deze eenheid naar voorbeeld van Nederland’s OLGA controleert of royalty’s (6,25 % van de productie), profit oil en belastingen feilloos worden afgedragen.
Als tegenwicht voor volatiliteit vereist goed bestuur ook dat een deel van de dollars zorgvuldig belegd wordt in projecten met een blijvend rendement, scholen die hogere opleidingen mogelijk maken, klinieken die de gezondheidsuitgaven doen dalen, irrigatiesystemen die de agrarische productie verdubbelen en wegen die afgelegen gemeenschappen ontsluiten. Daarmee kan elke gewonnen barrel naast $26 staatsinkomsten nog veel meer opleveren in termen van structurele groei en armoedebestrijding.
GranMorgu is pas het begin want toekomstige FID’s voor gasvelden kunnen de jaarlijkse opbrengst zelfs naar $2 miljard brengen. Maar de sleutel tot succes ligt niet alleen in de omvang van de reserves of de hoogte van de kasstromen, maar in het vermogen van Suriname om deze middelen te beheersen, te sparen en strategisch te investeren, zodat de petrodollar het fundament vormt voor duurzame welvaart, ook voor volgende generaties.
De Strategische Groep voor Olie en Gasbeleid stelde het document Suriname 2025 op (Presidentieel Besluit), onderleiding van Wim Dwarkasing, Karel Eckhorst, Daniel Lachman en Marten Schalkwijk en hebben zij samen een prachtig beeld van Suriname geschetst in 2050. Dit vereist discipline en kunde. En samen met vijf werkgroepen van onderwijs tot wet en regelgeving ontwikkelden zij dit breed gedragen beleidskader genaamd Suriname 2050 dat als blauwdruk kan dienen voor de huidige en toekomstige regeringen. In de komende edities licht ik stap voor stap hun aanbevelingen toe, zodat heel Suriname de visie volledig omarmt.
