Ondanks de storm van mediaberichten die het begin van een nieuwe oorlog voorspelden, is er sinds 25 juni 2025 sprake van een wapenstilstand tussen Israël en Iran die daadwerkelijk standhoudt. Wat begon als een zorgvuldig geplande Israëlische preventieoperatie groeide uit tot een gecoördineerde militaire campagne waarin zowel Israël als de Verenigde Staten hun technologische en strategische overwicht uitspeelden. In tegenstelling tot berichten over chaos en “mislukte diplomatie” blijkt uit feitelijk beschikbare informatie dat het Iraanse nucleaire programma zwaar is teruggeslagen en dat de diplomatieke druk sindsdien effectief is gebleken.
De directe aanleiding voor het conflict lag bij Israël, dat op 13 juni operatie “Rising Lion” lanceerde. Dit was geen symbolische vergeldingsactie, maar een militair gedisciplineerde aanval op Iraanse luchtverdediging, ballistische raketlanceerinstallaties en cruciale onderdelen van het nucleaire programma. Vanuit verschillende invalshoeken, met name via F-35’s en onbemande platformen, werd het luchtruim boven Iran tijdelijk gedomineerd. Volgens verschillende onafhankelijke analisten en andere bronnen wist de Israëlische luchtmacht in een mum van tijd de operationele capaciteit van tientallen luchtafweersystemen uit te schakelen. Belangrijke communicatie-infrastructuur en leidende nucleaire wetenschappers werden bij gerichte aanvallen uitgeschakeld.
Terwijl de wereld toekeek, voegde de Verenigde Staten zich enkele dagen later bij de operatie met een reeks zware luchtaanvallen onder de codenaam “Operation Midnight Hammer.” B-2 stealthbommenwerpers en kruisraketten troffen onder andere de nucleaire installaties in Isfahan, Fordow en Natanz. Volgens satellietbeelden en verklaringen van het Internationaal Atoomenergieagentschap (IAEA) werd vooral de faciliteit in Isfahan hard geraakt. Deze installatie was van cruciaal belang voor het omzetten van verrijkt uranium naar uraniummetaal – een noodzakelijke stap voor de bouw van kernwapens. De IAEA omschreef de schade als “zeer significant”, waarbij het volledige conversieproces is stilgelegd.
Ook Fordow, dat zich diep ondergronds bevindt, werd getroffen. De ventilatieschachten en de bovengrondse energie-infrastructuur liepen schade op, waardoor de verrijkingscapaciteit ernstig werd beperkt. Hoewel het verrijken van uranium technisch nog mogelijk is, blijft de stap naar weaponization zonder Isfahan onhaalbaar. De installatie in Natanz werd eveneens zwaar getroffen, onder andere door het uitschakelen van elektriciteitsvoorzieningen en bovenstructuren. Hoewel een deel van de centrifuges het overleefde, heeft de aanval het complex voor lange tijd ontregeld.
De diplomatieke doorbraak kwam op 24 juni, toen president Donald Trump een staakt-het-vuren aankondigde. Daarbij speelde bemiddeling door Qatar en Oman een ondersteunende rol, maar het was vooral de militaire realiteit die Iran ertoe dwong in te stemmen met de wapenstilstand. Toen Israël een dag later alsnog een Iraanse radarsite aanviel, was het Trump die via een fel statement op Truth Social zijn ongenoegen uitte. “ISRAEL. DO NOT DROP THOSE BOMBS. IF YOU DO IT IS A MAJOR VIOLATION. BRING YOUR PILOTS HOME, NOW,” schreef hij. De boodschap was ondubbelzinnig, en sindsdien zijn er geen nieuwe grootschalige militaire acties gemeld.
Toch bleef de berichtgeving in veel internationale media achter bij de feiten. Diverse kranten kopten over een “mislukt bestand” en beschuldigden Trump van een “meltdown.” In werkelijkheid toont alle beschikbare informatie dat het staakt-het-vuren sindsdien functioneert. IAEA-inspecties bevestigen dat Iran’s kernwapenroute is onderbroken. Cruciale infrastructuur ligt plat, de conversiecapaciteit is vernietigd, en het verrijkingsproces is op zijn minst vertraagd. De claim dat Iran binnen enkele maanden een kernwapen zou kunnen bouwen, zoals door sommige media werd gesuggereerd, houdt geen stand. Zelfs als Iran zou proberen zijn programma opnieuw op te bouwen, zou dit vrijwel zeker worden gedetecteerd door inlichtingendiensten of satellieten en hoogst waarschijnlijk wederom worden verstoord.
Naast fysieke schade heeft Iran ook kennis en expertise verloren. De moorden op nucleaire wetenschappers, waaronder eerder Mohsen Fakhrizadeh en in Juni enkele van zijn opvolgers, hebben het weaponization-programma blijvend beschadigd. Iran beschikt nog steeds over de technische kennis en over uranium dat is verrijkt tot 60%, maar het traject naar een functioneel kernwapen vereist nog altijd meerdere stappen: metaalproductie, wapendesign, miniaturisatie en ballistische integratie. Zonder conversielijnen en met verhoogde internationale waakzaamheid is dat traject praktisch ontoegankelijk.
Hoewel de geopolitieke spanningen blijven en het risico op nieuwe conflicten niet verdwenen is, bewijzen de feiten op dit moment dat het staakt-het-vuren overeind blijft. De realiteit staat haaks op het beeld van chaos dat delen van de internationale pers oproepen. De militaire overmacht van Israël en de VS, gecombineerd met scherpe diplomatie, heeft het conflict voorlopig teruggedrongen en Iran’s nucleaire aspiraties ernstig afgeremd.
