Bij Ko’W’ Checking analyseren we dat Suriname zich niet meer kan veroorloven om te worden gezien als land dat alleen vraagt om begrip. De toon verschuift naar aantonen, borgen, registreren en verantwoorden, of het nu gaat om een student die laat zien dat discipline loont, een toezichthouder die laat zien dat veiligheid niet onderhandelbaar is, een minister die in China duidelijk maakt dat concessies niet langer los zand zijn, of een financieel team dat in New York uitlegt hoe en wanneer rente keurig betaald zal worden.
Aan de universiteit klonk die oproep het hardst en het meest persoonlijk. Tijdens de herdenking van de oprichting van de Anton de Kom Universiteit van Suriname werd niet alleen stilgestaan bij een jubeljaar, maar werd de universiteit openlijk aangeschreven door het staatshoofd als meer dan een plek van diploma’s, namelijk als een strategische motor die richting moet aangeven, niet alleen commentaar moet leveren en zeker niet mag volstaan met terugkijken. President Jennifer Simons legde uit dat zelf denken, zelf onderzoeken en zelf koers zetten geen luxe zijn maar een verantwoordelijkheid, en dat echte onafhankelijkheid niet ophoudt bij politiek bestuur, maar pas geloofwaardig wordt op het moment dat een land zijn eigen kennisbasis durft te bouwen en onderhouden. De universiteit presenteerde intussen het beeld van een instelling die blijft draaien en ook vooruitgaat, met betere infrastructuur en nieuwe afspraken over studiefinanciering, maar tegelijk met zorgen over minder nieuwe inschrijvingen in bepaalde richtingen, een signaal dat studeren voor veel jongeren financieel en praktisch zwaarder wordt. De beste studenten kregen erkenning voor discipline en volharding en lieten horen dat succes in de collegezaal nog steeds haalbaar is, mits er gelezen, gestudeerd en volgehouden wordt.
Diezelfde boodschap over niveau en betrouwbaarheid kwam terug in de mijnbouw, maar dan op een ander podium. De minister van Natuurlijke Hulpbronnen reisde met zijn team naar China voor overleg met grote industriële spelers en voor deelname aan een internationale mijnbouwconferentie, waar Suriname zich niet langer presenteerde als enkel leverancier van grondstoffen, maar als land dat zijn eigen voorwaarden wil stellen aan hoe die grondstoffen worden gewonnen. Er werd gesproken met de leiding van een van de grootste mijnbouwconcerns ter wereld over de manier waarop goudwinning op Surinaamse concessies moet samengaan met milieubescherming, lokale werkgelegenheid en veiligheid op de werkvloer, met nadruk op strengere normen, schonere technieken, hergebruik van water en het inzetten van hybride materieel en zonne-energie op industrieel niveau. In Tianjin heeft Suriname openlijk aangekondigd dat het werkt aan een Delfstoffenautoriteit, een onafhankelijke toezichthouder die niet alleen moet kijken naar productie en export, maar vooral naar naleving van regels, bescherming van gemeenschappen en herstel van vertrouwen in een sector die vaak onder druk ligt door illegale activiteiten en achterstallige controle. Dat sluit aan op de aangekondigde vernieuwing van de Mijnbouwwet, waar principes als transparantie en het recht van lokale gemeenschappen om gehoord te worden nadrukkelijk deel van het raamwerk moeten worden. Volgens het ministerie wordt deze koers niet alleen gepresenteerd als binnenlands beleid, maar ook als uitnodiging aan serieuze investeerders die duurzaam willen werken en bereid zijn rekenschap af te leggen. Dat is een slimme zet, want wie zijn regels helder kan uitleggen, trekt eerder partners aan die bereid zijn te blijven wanneer de goudprijs schommelt of internationale druk op milieuverantwoordelijkheid toeneemt.
Suriname krijgt steun uit Frankrijk in de vorm van technische assistentie, training en toezicht, met als doel om stap voor stap aan de eisen van internationale autoriteiten te voldoen en zo van de Europese zwarte lijst af te komen. Dat partnerschap brengt meer dan symboliek, want Europese controle-instanties kijken mee en willen bewijs zien dat Suriname niet alleen regels op papier heeft, maar ze ook uitvoert, borgt en vasthoudt. In dezelfde lijn werd op de luchthaven nieuwe documentcontroleapparatuur overgedragen door de Nederlandse Marechaussee aan de Surinaamse militaire politie, bedoeld om grenscontrole en documentverificatie op een moderner en betrouwbaarder niveau te brengen. Zulke stappen lijken technisch, maar ze raken direct aan vertrouwen, want luchtvaart en grensbewaking zijn precies de sectoren waar buitenlandse autoriteiten bepalen of je welkom bent of aan de kant blijft staan.
Suriname heeft recent de schuldenportefeuille herschikt en daarbij voor een aanzienlijk bedrag nieuwe leningen uitgezet om oude verplichtingen anders te structureren. Grote financiële spelers volgen dat nauwgezet, want op die manier laat een land aan de markt zien of het nog toegang heeft tot krediet tegen aanvaardbare voorwaarden. Een vooraanstaande internationale bank heeft zijn advies voor Surinaamse staatsleningen verhoogd en zegt nu dat de kortere looptijdspapieren aantrekkelijk zijn, omdat het risicobeeld volgens hen is verbeterd en omdat men rekent op toekomstige inkomsten uit offshore olieproductie die voor extra rugdekking moeten zorgen tegen de tijd dat die schulden aflopen. De bank wijst er ook op dat het team dat Suriname vertegenwoordigde bij gesprekken met grote fondsen en institutionele beleggers inhoudelijk sterk is opgetreden en kritische vragen over terugbetaling, begrotingsdiscipline en uitvoeringscapaciteit niet heeft ontweken. Het signaal is helder, Suriname heeft in de ogen van een deel van de markt weer verhaal, en dat verhaal wordt geloofd zolang er zicht blijft op inkomsten uit energie en zolang er een duidelijk mechanisme bestaat om rentebetalingen apart te zetten en ordelijk af te lossen. Er is zelfs een speciaal fonds gecreëerd waaruit de eerste rentelasten op de nieuwe leningen moeten worden voldaan en waar ook middelen worden gereserveerd voor latere aflossingen, onder toezicht van een internationale trustee, zodat beleggers niet alleen woorden krijgen, maar tastbare zekerheden. Zulke structuren zijn niet gratis en leggen druk op toekomstige regeringen, maar ze kopen tijd om stabiliteit te bouwen.
