In de aanloop naar de heropening van de belangrijkste grensovergang bij Rafah reden op woensdag 15 Oktober de eerste hulptrucks Gaza binnen. En werd het geschil over de overdracht van stoffelijke resten van gijzelaars tijdelijk gekalmeerd, waardoor de fragiele wapenstilstand stand wist te houden en de logistieke voorbereidingen aan Egyptische en Israëlische zijde konden worden hervat.
Israël liet diezelfde dag weten dat Rafah naar verwachting wordt geopend om de stroom hulpgoederen op te voeren en om beperkte personenverplaatsing mogelijk te maken. En zodra de veiligheidsdiensten groen licht geven, een stap die volgt op de recente overdrachten van lichamen door Hamas, die past in bredere afspraken over toegang en toezicht.
Het tempo van de overdrachten blijft de kwetsbaarheid van het bestand zichtbaar maken, onder het door de Verenigde Staten bemiddelde raamwerk zijn alle nog levende gijzelaars eerder in de week vrijgelaten. Israël verwacht de teruggave van de resterende stoffelijke resten van in totaal achtentwintig doden terwijl tot nu toe slechts zeven lichamen zijn teruggebracht, wat leidde tot waarschuwingen dat versoepelingen kunnen worden teruggedraaid als de uitvoering stokt.
De identificatie van teruggebrachte lichamen blijft bovendien complex, Israël bevestigde via DNA-onderzoek de identiteit van drie personen en meldde dat een ander lichaam niet overeenkwam met een bekende gijzelaar. Een ontwikkeling die het vertrouwen in het mechanisme van ruil en repatriëring onder druk zet en extra verificaties vereist bij elke overdracht.
Tegelijk verscherpte Washington de toon richting Hamas, het Amerikaanse Centrale Commando riep de organisatie op om het geweld tegen burgers in Gaza te beëindigen en zonder uitstel te ontwapenen. Deze boodschap sluit aan bij de politieke waarschuwingen dat hervatting van gevechten niet wordt uitgesloten wanneer afspraken over ontwapening en bestuur niet worden nagekomen.
De kern van de diplomatieke druk blijft hetzelfde, grensovergangen moeten open blijven voor hulp en monitoring terwijl alle onderdelen van het akkoord worden uitgevoerd, precies daarom hanteren bemiddelaars een volgorde waarin humanitaire toegang, repatriëring van lichamen, handhaving door een internationale missie en afspraken over lokaal bestuur elkaar versterken en niet tegenwerken. Een zorgvuldige administratie van elke stap, inclusief snelle identificatie en transparante publicatie van feiten, vergroot de kans dat de wapenstilstand het houdt en dat fouten niet uitgroeien tot nieuwe breuklijnen.
De boodschap voor alle betrokkenen is stil maar duidelijk, snelheid heeft alleen zin wanneer die gepaard gaat met controleerbare data en consequente uitvoering, zo blijft de humanitaire lijn open en wordt de politieke ruimte groter in plaats van kleiner.
