Een jaar geleden leek de BRICS‑groep op het punt te staan de mondiale financiële machtsverhoudingen grondig te herschikken. Met de uitbreiding tot tien leden (inclusief de Verenigde Arabische Emiraten, Egypte, Ethiopië en Iran) en de potentiële toetreding van Saoedi‑Arabië klonken ambitieuze plannen om de Amerikaanse dollar definitief te onttronen. In Rio de Janeiro viel Donald Trump 2.0’s retoriek over “economische oorlogsvoering” met 100 % invoerheffingen sneller stil dan men kon verwachten, Xi Jinping liet de top verstek gaan en Poetin verborg zich achter een webcam. Toch groeit de groep, en is er achter de schermen hard gewerkt aan alternatieven voor het huidige dollar‑georiënteerde stelsel.
BRICS landen vertegenwoordigen inmiddels ruim 40 % van het mondiale BBP in koopkrachtpariteit tegenover 28 % voor de G7 en boeken een gezamenlijk groeitempo van ongeveer 4 %, tegen 3,3 % mondiaal. Handelsafwikkeling in lokale valuta steeg in twee jaar van 65 % naar circa 90 %. Ook hun aandeel in Swift‑betalingen nam toe tot 6,4 %, en in interbancaire afwikkelingen tot 15 %. Technologisch komt daar het MBridge‑platform bij, ontwikkeld door de Bank for International Settlements en inmiddels overgedragen aan centrale banken, dat medio 2024 de minimum viable product‑fase bereikte. Onder Braziliaans voorzitterschap wordt Brics Pay later dit jaar verwacht, met een verwerkte snelheid van 20.000 berichten per seconde ruim veertigmaal Swift’s capaciteit.
Washington reageerde heftig. Direct na zijn verkiezing eiste Trump via zijn socialmediakanaal een bindende toezegging dat geen enkel BRICS‑land een nieuwe gemeenschappelijke munt zou uitgeven of een ander betaalmiddel zou koppelen aan een alternatieve reservevaluta, onder dreiging van 100 % invoerheffingen. Dit ultra‑harde standpunt toont aan hoe de dollarhegemonie fungeert als geopolitiek wapen. Tegelijkertijd diversifiëren China, Rusland en hun partners hun reserves. China heeft zijn Amerikaanse staatsobligaties gereduceerd van ruim 1 biljoen naar ongeveer $700 miljard, terwijl Rusland olie tegen enorme kortingen in rupees afrekent.
Voor Suriname, als kleine open economie met een sterke afhankelijkheid van dollarfinanciering en import, bieden deze ontwikkelingen zowel risico’s als nieuwe kansen. Nu vaststaat dat geopolitiek de waarde van valuta kan bepalen, loont het om deviezenreserves deels om te zetten in goud of in valuta’s van partnerlanden. Bilaterale ruilhandel die al toegepast is door India en Rusland zou geëxporteerde grondstoffen of toekomstige olie en gasinkomsten vanaf 2028 kunnen verzilveren in alternatieve valuta, waardoor de kwetsbaarheid voor dollar‑tarieven afneemt.
Daarnaast kan aansluiting bij nieuwe infrastructuren als MBridge of Brics Pay Surinaamse banken in staat stellen toekomstige internationale betalingen buiten Swift om af te wikkelen. Een vooronderzoek naar de technische en juridische voorwaarden voor integratie versnelt de deelname zodra de systemen live gaan. Het concept van een eigen Central Bank Digital Currency (CBDC) verdient eveneens verkenning, hiermee vergroot de Centrale Bank van Suriname haar monetaire soevereiniteit en kan ze binnenlandse betalingen veiliger en goedkoper faciliteren.
De eigen weg van BRICS naar een multipolair financieel stelsel verloopt moeizaam en geduldig, maar is onmiskenbaar in opbouw. Voor Suriname ligt de sleutel in het combineren van deze internationale trends met een strakke, transparante en sociaal verantwoorde binnenlandse beleidsagenda. Zo kan het land niet langer uitsluitend leunen op de almacht van de dollar, maar actief meebouwen aan een meer gediversifieerd monetair landschap.
