Suriname laveert tussen twee beleidsstrategieën. Het uitgewerkte beleidsplan met doelen, budgetten en indicatoren. En het ad-hoc beleid waarbij snel wordt gehandeld als de realiteit omslaat. Beide kunnen, want de Surinaamse samenleving wil zekerheid die elke dag voelbaar is, betaalbare boodschappen, betrouwbare stroom en water, een stabiele koers, geen gaten in de straten, eerlijke kansen op werk, degelijke ziekenzorg en onderwijs, recht die gelijk wordt toegepast en een overheid die luistert, uitlegt en levert. Dat verlangen dwingt tot een keuze tussen snel ingrijpen wanneer de werkelijkheid kantelt en een planmatig traject met heldere doelen, budgetten en indicatoren. Wat werkt beter voor Suriname, ad hoc ingrijpen of een langetermijnvisie met beleidsplan, en waar rekent de samenleving op af na 5 jaar?
Een goed plan legt vast wat je wilt bereiken, hoe je het financiert en hoe je meet of het lukt. Het biedt voorspelbaarheid aan burgers en bedrijven. Banken en investeerders prijzen dat in via lagere risicopremies. In de praktijk betekent dit meerjarige prioriteiten, een begroting die daarbij past, en een kleine set publieke prestaties die maandelijks zichtbaar zijn. Denk aan doorlooptijd voor grond aanvragen en vergunningen, uptime van elektriciteit en water, inflatie en koopkracht, aantal nieuwe formele banen. Een plan is niet statisch maar levendig, het is een werkdocument met kwartaalreviews en bijsturing op basis van data.
Ad-hoc ingrijpen is nodig als de tijd dringt. Droogte die de waterkracht productie wegdrukt in het stuwmeer. Een plotselinge koerssprong. Een cyberaanval, geen benzine bij de pompstation of een ziektegolf. Snel schakelen voorkomt grotere schade. Het gevaar is dat noodoplossingen de plaats innemen van structurele keuzes, waardoor tijdelijke subsidies blijven hangen, uitzonderingen regels worden, de begroting aan samenhang verliest en burgers willekeur voelen.
Onze economie in Suriname is klein, met sterke prijsschommelingen in grondstoffen en een wisselkoers die snel kan bewegen. Dat vraagt om plannen die schokken incasseren zonder stil te vallen. Energievoorziening, schuldbeheer, basisgoederen en vergunningverlening zijn terreinen waar voorspelbaarheid het meeste oplevert. Rampenrespons, volksgezondheid en cyberveiligheid vragen juist om snelle ingrepen. Altijd ad hoc handelen kost uiteindelijk meer geld, en alleen plannen maken op macro economisch niveau zonder bijsturen doet je grip en het contact met de samenleving verliezen.
Wijsheid in deze is daarom met een plan te beginnen dat richting en meetpunten geeft en plaats daarbinnen expliciete spoedmaatregelen die alleen in vooraf beschreven situaties worden geactiveerd en automatisch weer uitzetten. Zo blijven ad hoc ingrepen tijdelijk, gecontroleerd en altijd in dienst van de koers van het plan. Je start daarom eerst met een jaarplan dat vijf tot zeven doelen vastlegt die iedereen kan volgen, en je publiceert maand na maand dezelfde grafieken met dezelfde definities zodat de voortgang vergelijkbaar blijft. In dat plan liggen vooraf drempelwaarden vast die een tijdelijke noodmaatregel automatisch activeren en ook weer automatisch laten aflopen. Als bijvoorbeeld de inflatie boven een afgesproken grens komt dan volgt een kortdurende ondersteuning voor basisgoederen die meteen een tijdpad en een exit bevat. Elk noodpakket krijgt bij de start al een onafhankelijke evaluatiedatum en verlenging kan alleen na een onderbouwde toets op effect en kosten.
Dezelfde logica trekt u door naar infrastructuur zodat het dagelijks leven merkbaar verbetert en het land voorbereid is op groei. Bij kapotte wegen komen snelle herstelteams binnen vaste termijnen in actie, denk aan het dichten van gevaarlijke gaten binnen twee dagen en het vervolgens publiceren van elke afhandeling op een openbaar dashboard. Tegelijkertijd knoopt u daar een meerjarenprogramma aan vast dat het wegennet vergroot en strategisch ordent omdat bevolking en mobiliteit groeien en olie en gas extra verkeer aantrekken. Dat programma werkt met verkeersmetingen, een prioriteitenkaart voor economische hoofdverbindingen en woonwijken, de stadscentra ontlasten, aparte vrachtwegen voor haven en industrie en duurzame aanleg met betere waterbestendigheid. De financiering komt uit een mix van begrotingsmiddelen en ontwikkelingsbanken, waar passend aangevuld met publiek-private samenwerking, terwijl aanbestedingen prestatieclausules voor doorlooptijd en levensduur krijgen en elke oplevering gepaard gaat met onderhoudscontracten. Zo levert ad hoc onderhoud direct veiligheid op de weg, terwijl het planmatig uitbreiden van het netwerk de kostbare files en slijtage van morgen voorkomt en de groei van Suriname ordelijk begeleidt.
Vergunningen, grondaanvragen en het openen van een onderneming lopen op vaste doorlooptijden per fase, met digitale intakes zoals deze al zijn doorgevoerd voor de vuurwapenvergunning en rijbewijzen, dit levert voor elke aanvrager een referentienummer zichtbare wachttijden op. Voor projecten met grote export of banenimpact bestaat een snelle route met heldere criteria die stopt zodra achterstanden zijn weggewerkt. Het basisgoederenbeleid steunt op transparante steekproefcontroles in het openbaar, met tijdelijke ingrepen bij extreme prijspieken die automatisch eindigen zodra de markt normaliseert, terwijl het planmatige werk concurrentie vergroot via snellere en goedkopere logistiek en importprocedures. Het energiebeleid vaart op een meerjarig investeringspad voor opwek, opslag en onderhoud, gedragen door een geoefend noodschema dat de dagkosten transparant maakt en de prikkel voor structurele investeringen versterkt. Schuldbeheer houdt koers met een begrotingsanker dat nieuwe verplichtingen begrenst en een liquiditeitsfaciliteit voor schokken die automatisch afloopt en publiek wordt verantwoord. Zo combineren we voorspelbare uitvoering met snelle bijsturing waar dat echt nodig is.
Wat Suriname vooruithelpt is voorspelbaarheid die snel kan handelen. We werken planmatig waar het kan en grijpen doelgericht in waar het moet, met openheid als vaste regel. Zo groeien betaalbare basisdiensten, wordt de begroting geloofwaardig en ontstaat een ondernemingsklimaat dat kapitaal en kennis aantrekt. Dat pad brengt rust in de prijzen, licht op het net en banen in zicht. Als we dit willen bereiken zullen we onze skillset moeten aanscherpen samen met onze communicatievaardigheden. En we zullen betere projectvoorstellen moeten leren schrijven zodat ze voldoen aan de eisen om financieringsmogelijkheden te creëren en realiseren, zodat plannen niet alleen bedacht maar ook volbracht worden.
