De Nationale Assemblee zette een zeldzame stap in eensgezindheid. De begroting 2025 werd met 41 stemmen aangenomen en in vier dagen afgehandeld, iets wat normaliter twee weken vergt. De cijfers laten weinig ruimte voor misverstand. Inkomsten komen uit op SRD 55,646 miljard en uitgaven op SRD 68,783 miljard. Het tekort staat nu op SRD 13,137 miljard, ongeveer acht procent van het bbp. De subsidie aan EBS tilde de last met SRD 1,6 miljard omhoog en de post lonen en salarissen duwt het saldo verder in het rood. De eerdere raming dekte slechts tot augustus, waardoor voortzetting zonder snelle aanpassing onhaalbaar was. Het ministerie werkt aan een schuldenplan voor het parlement en kondigt strakkere opvolging aan, want de uitvoeringscapaciteit van extern gefinancierde projecten blijft achter. Transparantie per maand over kasstromen, verplichtingen en realisatiepercentages zet druk op tijdige terugbetalingen en maakt snel bijsturen mogelijk. Koppel tijdelijke energiesubsidies aan meetbare efficiëntie bij EBS en fixeer een afbouwpad dat kwetsbare huishoudens via gerichte compensatie beschermt in plaats van tarieven breed te drukken.
Terwijl de boekhouding in balans moet, schuift een ander dossier naar de voorgrond. Traditionele leiders van Marrons en Inheemsen verenigd in Fiti Makandra zaten met president Jennifer Simons om tafel. Eensgezindheid over bescherming van gemeenschapsgrond stond centraal. De president stelde dat de huidige wetgeving gebieden beschermt maar geen definitieve grondenrechten regelt en dat dit een tussenstap is. In het binnenland groeit onrust door concessies achter dorpen zonder voorafgaand overleg, met Pikin Saron en Powakka als recente voorbeelden. Een publiek register van concessies, verplichte vrije en voorafgaande instemming en een tijdelijke pas op de plaats bij nieuwe uitgiften rondom woonkernen herstellen vertrouwen en beperken escalatie. Digitale afstemming tussen granmans en overheid kan elke maand besluiten toetsen en corrigeren.
De sociale druk wordt intussen tastbaar bij een specifieke groep. Gepensioneerden van de Centrale Bank signaleren dat hun uitkeringen niet meer aansluiten bij de kosten van levensonderhoud. De duurte toeslag stijgt slechts SRD 30 tot SRD 100 per jaar, terwijl de SRD sinds 2020 meerdere waardestappen verloor. Indexeer pensioenen jaarlijks aan de consumentenprijsindex, introduceer een gerichte toeslag voor lage uitkeringen en installeer een vaste overlegtafel met gepensioneerden. Dat is financieel beheersbaar wanneer het gepaard gaat met een helder dekkingsschema en voorkomt dat oud-medewerkers onder de armoedegrens zakken.
Arbeidsrust blijft ook bij de EBS kwetsbaar. De Arbeidsinspectie tekende bezwaar aan tegen het ontslag op staande voet van OWOS voorzitter Marciano Hellings. Volgens de dienst sprak hij als vakbondsleider en valt dat binnen ruime vrijheid van meningsuiting, zeker omdat de kwestie samenhangt met lopende rechtszaken. De directie wil het ontslag voorleggen aan de Ontslagcommissie en plaatste Hellings onder vrijstelling van werk met behoud van salaris en medische voorzieningen. Hanteer voortaan een vaste escalatieladder met hoor en wederhoor, tijdelijke non actiefstelling waar passend en bemiddeling onder leiding van de Arbeidsinspectie voordat tot ontslag wordt overgegaan. Dat spaart productiviteit en voorkomt juridisch risico.
Veiligheid en professionalisering binnen het korps krijgen een ritme. Vanaf dinsdag 19 augustus volgt elke eerste dinsdag een structureel werkoverleg tussen korpsleiding en de Politiebond. Leg afspraken vast in een publiek actieoverzicht met doorlooptijden en rapporteer elk kwartaal over status van rechtspositionele verbeteringen. Duidelijkheid reduceert spanning en versnelt besluitvorming.
Internationaal liggen kansen en verplichtingen dicht bij elkaar. De Amerikaanse ambassadeur Robert Faucher besprak met president Simons verdieping van samenwerking op economie, onderwijs en veiligheid en verkende bijdrage aan de viering van vijftig jaar onafhankelijkheid. Richt die samenwerking op praktische uitwisselingen, stageprogramma’s en sectortrainingen die rechtstreeks leiden tot productiviteitsgroei en betere handhaving. Combineer dit met transparante projectenlijst zodat bedrijven weten waar instappen mogelijk is.
De luchtvaart is een urgent technisch dossier. De Europese zwarte lijst trof Surinaamse maatschappijen vanwege tekortschietend veiligheidstoezicht. De IDB bevestigde steun. Vijfentwintig miljoen Amerikaanse dollar uit een eerdere lening wordt gericht op het actualiseren van wetgeving, het versterken van de burgerluchtvaartautoriteit Casas en het herstellen of aanschaffen van navigatiehulpmiddelen met assistentie van Europese en internationale partners. Zet een negentig dagen plan neer met wetswijzigingen, een personeelsraming voor inspecties en een inkoopkalender voor apparatuur. Publiceer daarna wekelijks de voortgang tot heropening van Europese routes haalbaar wordt.
