De Braziliaanse regering zal volgende week een pakket aan nieuwe fiscale maatregelen presenteren dat moet bijdragen aan het herstel van de overheidsfinanciën. Volgens minister van Financiën Fernando Haddad is de goedkeuring van deze maatregelen essentieel om de omstreden verhoging van de IOF-belasting (Imposto sobre Operações Financeiras) opnieuw te kunnen bekijken.
Afstemming met congres noodzakelijk
Haddad sprak dinsdag na een werklunch met president Luiz Inácio Lula da Silva, de voorzitters van de Kamer van Afgevaardigden en de Senaat, en verschillende ministers uit. Hij benadrukte dat het kabinet vooralsnog terughoudend is met het vrijgeven van details, omdat de voorstellen eerst in overleg met de congresleiders moeten worden afgestemd. Een nieuwe bijeenkomst staat gepland voor aankomende zondag. Pas na die vergadering zullen de maatregelen publiek worden gemaakt, zo verklaarde Haddad:
“Het plan is om de voorstellen vanaf volgende week in te dienen. We gaan hier zeer zorgvuldig mee om, omdat we afhankelijk zijn van de steun in het Congres.”
Eerder deze week liet de minister al doorschemeren dat de bekendmaking na de zondagse conferentie zou volgen. Nu benadrukt hij dat zonder (gedeeltelijke) goedkeuring van het nieuwe pakket, er geen ruimte is om het recentelijk opgestelde koninklijk decreet over de IOF-beloningsverhoging te herzien.
Veroorzaker van politieke opschudding
Afgelopen weken ontstond er grote onrust in Brasília nadat de regering via een decreet de IOF-belasting hoger stelde voor verschillende kredieten, valutatransacties en private pensioenproducten. Met deze maatregel hoopte het kabinet de staatsinkomsten te verhogen, maar het leidde tot fel verzet van parlementariërs die mobiliseerden om de verhoging ongedaan te maken. Ze beschouwden de ingreep als eenzijdig en onterecht ten koste van burgers en het bedrijfsleven.
Na afloop van de lunch zei Haddad dat dit debat uiteindelijk positieve gevolgen heeft gehad. Volgens hem heeft het geleid tot een betere samenwerking tussen de uitvoerende en wetgevende macht:
“Het beste resultaat van dit voorval is dat we nu samen met het Congres structurele oplossingen zoeken voor de begrotingsproblematiek.”
Breder pakket met structurele hervormingen
Het nieuwe fiscale pakket zou volgens Haddad verder gaan dan eerdere voorstellen. Eerder presenteerde de regering eind vorig jaar al een plan waarin tot 2026 zo’n 70 miljard reais (ongeveer 12,4 miljard dollar) aan bezuinigingen en uitgavenbeperkingen waren voorzien. Ditmaal worden de maatregelen naar verluidt opgezet als een combinatie van een grondwetswijziging, een wetsvoorstel en een uitvoerend besluit dat naar het Congres wordt gestuurd.
Minister Haddad benadrukte dat latere aanpassingen aan de IOF-belasting onlosmakelijk verbonden zijn met bredere correcties van wat hij omschrijft als “verstoringen in de financiële belastingstructuur”. Eerder zei hij al:
“Wij streven ernaar de federale begroting te herstellen door belastingdistorties te elimineren en zogenoemde onrechtvaardige fiscale voordelen weg te nemen, in plaats van de overheidsuitgaven te bevriezen of te verlagen. De uitgaven zijn immers sinds het aantreden van president Lula toegenomen.”
Balanceren tussen noodzaak en politieke steun
De regering-Lula staat voor de uitdaging om enerzijds een begrotingstekort terug te dringen en anderzijds de steun van achterban en oppositie in het Congres te behouden. De fiscalistische koers verschilt niet wezenlijk van eerdere kabinetten, maar de politieke gevoeligheid rond de IOF-belasting maakt de situatie extra complex.
- President Lula benadrukt al langer dat hij geen rigoureuze bezuinigingen van plan is, maar kiest voor herverdeling en structurele hervormingen.
- Volgens critici is het begrotingsgat vooral ontstaan door gestegen sociale uitgaven en steunpakketten sinds 2023.
Duidelijk is dat de komende week cruciaal wordt voor de budgettaire koers van Brazilië. Zodra het zondagse onderhoud met de congresleiders heeft plaatsgevonden, zal minister Haddad de balans definitief opmaken. Is er voldoende politieke steun, dan kan de IOF-verhoging naar verwachting aangepast of mogelijk helemaal ingetrokken worden. Lukt dat niet, dan dreigt het kabinet met krappe meerderheid in de Kamer en Senaat voor nieuwe politieke spanningen te komen te staan, terwijl het begrotingstekort blijft oplopen.
